Wina z RPA

Sukces win południowoafrykańskich opiera się przede wszystkim na utrzymanej na doskonałym poziomie relacji jakości do ceny. Nie można jednocześnie nie zauważyć faktu, że najlepsze etykiety regionu to wina wybitne. Po wielu latach politycznej i ekonomicznej izolacji powrót na światowe rynki był dla Południowej Afryki prawdziwym wyzwaniem, z którym poradziła sobie na piątkę. Potencjał win afrykańskich szybko dostrzegli francuscy inwestorzy, mający obecnie silny wpływ na kierunek rozwoju branży na Czarnym Lądzie.



Historia winiarstwa w Południowej Afryce rozpoczyna się wraz z kolonizacją w XVII wieku, kiedy osiedlają się tu pierwsze rodziny Hugenotów. Przez około sto lat uprawa winorośli kwitnie dzięki stałemu odbiorcy, jakim jest Wielka Brytania. Kryzys przychodzi wraz z epidemią filoksery w końcu XIX wieku i konfliktami wewnętrznymi, które targają krajem. W efekcie izolacji politycznej i ekonomicznej wiek XX był niemal stracony dla winiarstwa, winnice borykały się z nadprodukcją, której nie można było eksportować, oraz brakiem wymiany intelektualnej ze środowiskiem, w efekcie czego rewolucja lat 80 w branży niemal całkowicie ominęła Południową Afrykę. Zmianę przyniósł dopiero upadek reżimu w 1991 roku.


Geograficznie RPA jest najbardziej na południe wysuniętym zakątkiem kontynentu, klimat jest tu generalnie gorący i suchy, jednak rejony na wybrzeżu korzystają z w pływu zimnego Prądu Benguelskiego, opływającego południowo-zachodni brzeg Afryki. Właśnie w tej strefie znajduje się większość upraw winorośli – winnice 100 km w głąb lądu to już wielka rzadkość, a mimo to nawadnianie jest niejednokrotnie jednym z głównych zmartwień tutejszych winogrodników. Wilgotna pora zimowa trwająca od maja do września często nie przynosi ilości deszczu, które mogły by wystarczyć na kolejne suche i upalne miesiące.
Aby umiejętnie wybrać wino z RPA należy zrozumieć system hierarchii oznaczonego pochodzenia geograficznego (Wine of Origin, system ustanowiony prawnie w 1973 r.). Nadrzędną jednostką jest region. Takich regionów mamy w RPA tylko 5: Breede River Valley, Cape South Coast, Coastal Region, Klein Karoo oraz Olifants River. Pomijając drobne wyjątki, w każdym regionie wyróżniamy kilka dystryktów (districts), a w każdym dystrykcie zwykle po kilka okręgów (wards). Dodatkowo warto znać różnicę pomiędzy winnicą (vineyard), liczącą nie więcej niż 6 ha a posiadłością (estate), która może składać się z wielu sąsiadujących winnic i musi posiadać własną piwnicę, czyli miejsce produkcji i przechowywania wina.


Pośród win białych najbardziej charakterystyczne jest południowoafrykańskie Chenin Blanc. Jest to stara odmiana pochodząca z Francji, która doskonale przyjęła się na Czarnym Lądzie i daje owocowe, łagodne wina idealnie zastępujące europejskie Pinot Gris czy Viognier. Flagową odmianą czerwoną jest z pewnością Pinotage, szczep wyhodowany właśnie w Południowej Afryce w 1925 roku ze skrzyżowania odmian Cinsault i Pino Noir). Do najważniejszych rejonów produkujących wino w Republice Południowej Afryki należą obecnie:


Stellenbosch – dystrykt, który jest najbardziej znaną apelacją poza RPA, posiadającą najwięcej upraw winorośli w kraju i największą koncentrację wybitnych producentów. Perełką jest miasto o tej samej nazwie, które może pochwalić się nie tylko piękną architekturą, ale także wybitną szkołą winogrodnictwa i enologii oraz poważanym centrum badawczym, które są częścią tutejszego uniwersytetu. Rejon ten posiada wiele stref różniących się topografią i klimatem, stąd nie można określić jednego stylu pochodzących ze Stellenbosh win. Warto jednak wspomnieć, że region Przylądka jest jedną z najstarszych struktur geologicznych na Ziemi i występują tu gleby tak odmienne, jak piaski i granity. Do najważniejszych odmian należą białe Chenin Blanc, Chardonnay, Semillon i Sauvignon Blanc oraz czerwone Cabernet Sauvignon, Shiraz, Merlot i Pinotage. Wśród naszych producentów z tego regionu znajduje się kultowy Kanonkop oraz poważana winnica Rustenberg.


Overberg, Walker Bay, Cape Agulhas – trzy dystrykty o dość chłodnym jak na afrykańskie warunki klimacie, znajdujące się w regionie Cape South Coast. Niższe temperatury, zwłaszcza w nocy, zawdzięczają bliskości oceanów Atlantyckiego i Indyjskiego, które spotykają się u brzegów Przylądka Igielnego (Cape Agulhas). Ożywienie produkcji w tym obszarze wpisuje się w ogólny trend panujący w ostatnich latach w Nowym Świecie na uprawę winorośli w regionach chłodniejszych. Sprzyja to zachowaniu naturalnej kwasowości w winie, obniżeniu ogólnego poziomu alkoholu i, rzecz jasna, większym udziale odmian zimnolubnych. Winnice rosną tu na pradawnych prekambryjskich glebach, rodząc lżejsze, pełne życia wina białe i eleganckie czerwienie na bzie Pinot Noir. Do wiodących producentów, obok takich sław jak Agulhas Wines czy Hamilton Russell, należy winnica Bouchard Finlayson, którą mamy zaszczyt reprezentować.


Paarl i Franschhoek to dystrykty należące do dużego Coastal Region, sąsiadujące ze Stellenbosh. Ze względu na ciepły klimat przez lata produkowano tu głównie wina wzmacniane w stylu porto, jednak obecnie region ten ma do zaoferowania wiele więcej. Niezaprzeczalnymi gwiazdami są tu odmiany pochodzące z Doliny Rodanu, z Syrah na czele.


Constantia – mały okręg mieszczący się na południowowschodnich stokach gór oddzielających Cape Town od False Bay. Tu powstały pierwsze w kraju winnice, których dziedzictwo kontynuowane jest do dzisiaj. Ten mikroregion wyróżniają też stosunkowo wysokie opady, dzięki którym winnice nie potrzebują dodatkowego nawadniania. Chłodniejszy klimat sprzyja przede wszystkim uprawie Sauvignon Blanc. Niegdyś najbardziej znanym winem z tego regionu była słodka, wytwarzana metodą late harvest z odmian z rodziny muszkatów, słynna na cały świat Constantia (Vin de Constance). Kres jej popularności położyła klęska filoksery, jednak dzięki staraniom rodziny Jooste, która odkupiła część oryginalnej winnicy pod nazwą Klein Constantia w 1980 roku i odbudowała nasadzenia. Dziś ich wino, sprzedawane w butelce będącej repliką oryginalnego flakonu, jest znów bezsprzecznie jednym z najlepszych win deserowych na świecie.