W winiarskich statystykach Hiszpania może się poszczycić wieloma sukcesami, zapamiętać należy przynajmniej trzy z nich. Po pierwsze, Hiszpania to kraj o największej powierzchni nasadzeń względem terytorium na świecie, ale dopiero drugi w kolejności producent (za Włochami). Po trzecie – Hiszpania może się pochwalić ogromną ilością odmian rodzimych i endemicznych – łącznie ponad 400 różnych szczepów. Świadczy to o długiej historii uprawy winorośli w tym regionie. Faktycznie, jej historia sięga jeszcze do czasów poprzedzających przybycie Fenicjan, początki tej gałęzi rolnictwa datuje się na Półwyspie Iberyjskim nawet na 4 tysiąclecie p.n.e.
Klimat i oznaczenia etykiet
Oprócz znanej prawie każdemu słodkiej Sangrii, Hiszpania produkuje także ogromną różnorodność świetnych win białych, czerwonych i musujących, a także sławne sherry i brandy. Mimo ogromnej różnorodności uprawianych odmian, 88% produkcji opiera się na zaledwie 20 z nich. Ponieważ Hiszpania leży na półwyspie, znaczne są także różnice w klimacie poszczególnych regionów; podczas gdy centralna część to upalne lata i srogie zimy, w części północnej, dzięki wpływowi oceanu i rzek, klimat jest łagodniejszy i bardziej wilgotny. Południowa część natomiast jest sucha i jałowa do tego stopnia, że nawet winorośli jest tam ciężko przetrwać. Są to czynniki wpływające na dywersyfikację stylów hiszpańskiego wina – każdy znajdzie tu coś dla siebie, od lekkich, słonych bieli, po ciężkie, beczkowane czerwienie.
Hiszpania należy do Unii Europejskiej, więc system oznakowania na etykietach będzie podobny do tego we Francji czy we Włoszech; najprostsze są wina stołowe, następnie regionalne vino de la tierra oraz apelacje kontrolowanego pochodzenia – Denominación de Origen (DO), to odpowiednik Appellation d’Origine Contrôlée (AOC) we Francji. Każde DO (jak Ribera del Duero czy Rías Baixas) samodzielnie reguluje wewnętrzne przepisy, dotyczące chociażby dopuszczonych do uprawy szczepów winorośli. Czasem oznaczenie DO nie znajduje się na przedniej etykiecie, ale występuje w formie graficznej na kontretykiecie lub osłonie szyjki. Najwyżej pod względem jakości plasuje się Denominación de Origen Calificada (które w dialektach może być zapisywane jako: DOCa, DOC or DOQ), które przyznano tylko dwóm regionom: Rioja i Priorat. W Hiszpanii występuje także unikatowa kategoria, DO Pago, przypisywana pojedynczym winnicom.
Charakterystyczne dla Hiszpanii jest również starzenie wina w butelce – dzięki temu na rynek trafiają już zwykle wina gotowe do picia, nie wymagające od konsumenta przygotowania specjalnego miejsca do leżakowania butelek przez kilka lat. Hiszpańskie kategorie takie jak Crianza czy Reserva mają wyznaczone minimalne okresy leżakowania zarówno w beczkach, jak i w butelkach.
Najważniejsze style i regiony winiarskie Hiszpanii
Cava to białe lub różowe wino musujące produkowane metodą tradycyjną, pochodzi z Katalonii, z regionu Penedez. Do produkcji używa się głównie gron Xarel-lo, Macabéo i Parellada, ale ostatnio popularność zyskują także Chardonnay i Pinot Noir, klasycznie używane do produkcji szampana. Charakterystyczne dla Cavy są posmaki chrupkich zielonych jabłek. Otrzymuje się głównie wina wytrawne, choć, podobnie jak w przypadku szampanów, ilość cukru użytego w procesie dosage będzie decydowała o ostatecznym oznaczeniu na etykiecie.
Wina białe
Na zachodzie, na północ od Portugalii, leży maleńki region Rias Baixas. Jego niekwestionowaną gwiazdą jest Albarino, idealny partner do owoców morza. Wpływ morskiego powietrza wyczuwalny jest w każdym łyku tych orzeźwiających, mineralnych białych win. Niektóre z nich zachowują nawet odrobinę morskiej słoności.
Nieco dalej w głąb lądu znajduje się region Valdeorras, słynący ze strukturalnego Godello. Szczep ten charakteryzują aromaty cytryn, melona i koszonego siana oraz tłusta mineralność. Godello to świetny towarzysz do tłustych ryb, jak halibut, czy grillowanej ośmiornicy.
Jeszcze dalej na południowy wschód, w Castilla y Leon, nad rzeką Duero leży Rueda, słynąca z win na bazie cytrusowego Verdejo. Daje ono zarówno wspaniałe świeże wina młode, jak i doskonałe beczkowane, pełne i strukturalne trunki. Jeśli w butelce znajduje się głównie Verdejo, na etykiecie znajdziemy adnotację Rueda Verdejo, jednak spodziewać się możemy pewnych domieszek Viury i Sauvignon Blanc.
Fantastyczne wina białe, zwłaszcza beczkowane blendy na bazie Viury i Malvasii, produkują też Hiszpanie w Rioja, jednak region ten słynie przede wszystkim z win czerwonych.
Wina czerwone
Najpopularniejszym szczepem w Hiszpanii jest bez wątpienia Tempranillo, zwane tu także Tinto Fino. Najbardziej znanym z jego produkcji regionem jest Rioja, ale obecnie renesans przeżywa także Ribera del Duero, osłonięty górami płaskowyż nad rzeką Duero, którego surowy klimat rodzi wina potężne, intensywne, mogące dojrzewać przez wiele lat. Nieco mniej znanym szczepem jest Monastrell, świetnie udający się w apelacji Yecla; jego charakterystycznym aromatem jest czarna porzeczka. Oprócz innych charakterystycznych dla tego kraju szczepów, jak Garnacha czy Mencia, sadzi się tu także klasyczne francuskie odmiany, jak Cabernet, Syrah czy Petit Verdot. Oprócz beczkowanych czerwieni, jak te znane z Riojy, popularnym stylem jest tu także Joven – są to młode, lekkie i bardzo owocowe wina produkowane, podobnie jak Beaujolais Nouveau, metodą maceracji węglowej.
Do największych zalet win hiszpańskich należy różnorodność i uniwersalny charakter; swoich ulubieńców znajdą tu zarówno początkujący, jak i koneserzy. Hiszpania jest też świetnym regionem dla tych, którzy swoją przygodę z winem zaczęli od Nowego Świata i chcą przekonać się do tradycyjnego, europejskiego stylu.
Spis treści