Uprawa winogron
Dobre wino zaczyna powstawać już na etapie wyboru działki pod winnicę. Trzeba przyjrzeć się glebie, nasłonecznieniu, klimatowi panującemu w okolicy – najlepiej od kilkudziesięciu lat. Zdecydować jakie winogrona można uprawiać w takich warunkach oraz jakie wina będzie można z nich wyprodukować. Pośród wszystkich tych parametrów pojawia się także ukształtowanie terenu i wysokość winnicy nad poziomem morza. Bo okazuje się, że ten sam szczep w dolinie i na zboczu góry daje zupełnie inne wina.
By winorośl dobrze się zakorzeniła i dawała obfite zbiory musi mieć zapewnione odpowiednie warunki glebowe. Ważny jest skład chemiczny podłoża i jego struktura. Glebę należy przygotować również fizycznie – usunąć kamienie, chwasty. Po takim przygotowaniu pozostaje już tylko odpowiednio nawieźć ziemię i można sadzić winogrona.
Od struktury ziemi będzie zależał wybór gatunków winogron. Dalsza ich pielęgnacja to nawadnianie – szczególnie ważne w pierwszych latach wzrostu oraz nawożenie. Każdej wiosny i jesieni w winnicach odbywa się przycinanie winorośli. Służy ono kontroli wzrostu oraz nadaje krzewom odpowiednią formę. Pomocny w tym jest również system podpór, siatek lub drutów, na których można prowadzić winorośl w pożądany sposób. Dzięki prowadzeniu pędów wzdłuż podpór, zapewnia się optymalne nasłonecznienie i przepływ powietrza.
Winorośl kwitnie zazwyczaj w maju lub czerwcu. Po zapyleniu, kwiaty przekształcają się w owoce i dojrzewają przez całe lato. Gdy zbliża się czas zbiorów – rozpoczyna się intensywny monitoring zawartości cukru i stopnia dojrzałości gron, by określić optymalny moment zbiorów. Trzeba go skoordynować również z pogodą i zaplanować tak, by wszystko zostało zebrane w najbardziej korzystnym czasie – nie zbyt wcześnie, ale też nie za późno, gdyż grona mogą być już przejrzałe i zaczną fermentować na krzewach. Zbiór winogron odbywa się na dwa sposoby – ręcznie lub maszynowo.
Gdy kończą się zbiory – winogrona trafiają do przetwórni i tam rozpoczyna się etap produkcyjny. Finałem są zabutelkowane wina z bieżącego rocznika.
Wino w górach, wino na nizinach
Uprawa winogron na nizinach od uprawy w wysokich górach różni się głównie ze względu na różnice w warunkach klimatycznych, wysokości nad poziomem morza oraz jakości gleby.
Wspinając się po górach czujemy, że im wyżej wchodzimy, tym niższa jest temperatura otaczającego nas powietrza. To wyraźnie odczuwalne, bo co 100 m wysokości temperatura spada o 1°C. Również warunki pogodowe są mniej stabilne, a różnice temperatur pomiędzy dniem a nocą – duże. Wszystkie te zjawiska sprawiają, że winogrona w górach dojrzewają dłużej, osiągają wyższą kwasowość, a wina z nich produkowane mają bardziej rozbudowany aromat. Na nizinach często panują cieplejsze i bardziej stabilne warunki klimatyczne, które sprzyjają jednolitemu wzrostowi winorośli i dojrzewaniu owoców.
W regionach górskich gleby są często bardziej kamieniste, mniej żyzne i dobrze przepuszczalne. To sprawia, że winorośl, w poszukiwaniu składników odżywczych głębiej penetruje podłoże i buduje silny system korzeniowy, a dzięki temu wina powstałe z tak położonej winnicy mogą mieć więcej mineralności w smaku.
W regionach nizinnych gleby mogą być żyzne i mniej przepuszczalne, co może prowadzić do tego, że roślina ma większy dostęp do wody i może bujnie wzrastać.
Winorośl uprawiana w wysokich górach jest bardziej podatna na ekstremalne warunki pogodowe, takie jak silne wiatry, przymrozki czy gradobicie, które mogą zagrażać plonom. W nizinnych obszarach ekstremalne warunki pogodowe również się zdarzają, ale rośliny mogą być mniej podatne na ich skutki, dzięki bardziej stabilnym warunkom klimatycznym.
Jak wysokość winnicy może wpłynąć na jakość wina
Wysokość położenia uprawy winogron ma istotny wpływ na jakość produkowanego z niej wina. Kluczowymi aspektami są temperatura i klimat, nasłonecznienie i opóźniony okres wegetacji.
Na większych wysokościach temperatury są niższe, zwłaszcza w nocy. Chłodne noce spowalniają dojrzewanie winogron, co pozwala na dłuższy okres akumulacji cukrów i aromatów, jednocześnie zachowując wysoką kwasowość owoców. Z kolei większe różnice między temperaturami dziennymi a nocnymi sprzyjają rozwojowi bardziej złożonych aromatów i smaków w winogronach.
Wyższe wysokości oznaczają również większą intensywność promieniowania słonecznego. Może to przyczynić się do bardziej efektywnej fotosyntezy, a dalej do lepszego dojrzewania winogron i koncentracji aromatów, ale oznacza to także większą ekspozycję na promieniowanie UV, co powoduje wytwarzanie grubszej skórki na owocach, a to z kolei sprzyja wyższemu poziomowi polifenoli i tanin w skórkach winogron, co wpływa na strukturę i złożoność wina.
Winorośl na większych wysokościach jest mniej narażona na choroby grzybicze i szkodniki. Chłodne i suche górskie powietrze jest zdrowsze dla winorośli i gwarantuje zbiory o wyższej jakości, dodatkowo dzięki niższym temperaturom panującym na wyższych wysokościach okres dojrzewania winogron jest wydłużony, co sprzyja produkcji win o większej złożoności smakowej i aromatycznej.
Ponadto wysokogórskich winnicach, na stromych zboczach zbiory winogron przeważnie odbywają się ręcznie. To zapewnia większą selekcję gron, delikatniejsze traktowanie owoców i tym samym – możliwość stworzenia wyjątkowych butelek wina. W winnicach usytuowanych na łagodnych pagórkach i równinach istnieje możliwość zbioru maszynowego, ale mimo to, znając jego zalety, wielu winiarzy decyduje się na zbiór ręczny.
W jakich krajach można znaleźć wino z winnic położonych w górach
Winnice bardzo często zakładane były w okolicach pasm górskich. Zapewniało to winorośli odpowiednią glebę, mikroklimat, ochronę przed trudnymi warunkami pogodowymi.
We Francji, u stóp Alp i Pirenejów, we Włoszech w Piemoncie czy Dolinie Aosty – winorośl uprawia się na stokach górskich. Także w Hiszpanii w Pierenejach, w Sierra Morena. W Europie w dolinie Renu w Niemczech, w Szwajcarii i Austrii, ale także w Grecji – na Krecie czy Peloponezie oraz w Portugalii. W niektórych obszarach górskich, takich jak regiony Douro czy Dão, winogrona uprawiane są na wzgórzach. Pijąc Porto, czy wino z Dão na etykiecie – powinniśmy mieć świadomość, że winogrona służące do produkcji tego wina – rosły wyżej, niż przeciętna winnica.
Najpopularniejsze chyba wina, do których winogrona dojrzewają bardzo blisko słońca to wina z Argentyny i Chile. W regionach Mendoza czy Salta, na którym znajdują się Andy trwa swego rodzaju wyścig o to, kto wyżej wyhoduje winorośl. W ofercie argentyńskich winiarzy prawie zawsze znajduje się informacja o wysokości, na jakiej rosły winogrona. A malbec z wysokości 1700 m n.p.m. nie jest rzadkością w Argentynie. Za to w Polsce jest wyjątkową gratką.
Również antypody mają swoje wysokogórskie winnice. Zarówno w Australii, jak i w Nowej Zelandii znajdziemy mnóstwo przykładów win, które powstają z winorośli uprawianej w wysokich górach. Ale są też takie, które dojrzewają na płaskiej, niczym nie zakłóconej powierzchni – o nie również warto pytać. Służą za świetne porównanie, gdy trafimy na wino z wysokich gór.
Spis treści